Buồng trứng có nhiều nang nhỏ dấu hiệu bệnh gì?

Buồng trứng có nhiều nang hay hội chứng buồng trứng đa nang là một tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến hoạt động của buồng trứng ở phụ nữ.

Ba đặc điểm chính để nhận biết hội chứng buồng trứng đa nang là:

• Kinh nguyệt không đều – có nghĩa là buồng trứng không thường xuyên rụng trứng theo chu kỳ
• Dư thừa androgen – lượng hormone “nam tính” cao bất thường trong cơ thể người phụ nữ
• Hình ảnh buồng trứng có nhiều nang nhỏ – quan sát dưới siêu âm nhận thấy buồng trứng trở nên to ra và chứa nhiều túi chứa đầy chất lỏng (gọi là nang trứng) bao quanh trứng, có kích thước có thể lên đến 8mm. Bên trong các nang trứng là những trứng kém phát triển và thường không thể phóng thích trứng, có nghĩa là quá trình rụng trứng không diễn ra.

Nhìn chung, hội chứng buồng trứng đa nang có thể gây ảnh hưởng đến khoảng 1/10 phụ nữ. Tuy nhiên, hơn một nửa số phụ nữ này không có bất kỳ triệu chứng nào. Nguy cơ mắc hội chứng buồng trứng đa nang có thể cao hơn nếu bản thân người phụ nữ đó bị béo phì hoặc nếu đã có mẹ, chị gái hoặc dì bị bệnh lý này.

Chu kỳ kinh nguyệt không đều. Đây là dấu hiệu nổi bật của hội chứng buồng trứng đa nang. Phụ nữ có thể thường xuyên trễ kinh hoặc có tần số kinh hơn ít hơn 8 chu kỳ trong một năm. Thậm chí, một số người có thể vô kinh trong một thời gian dài.

Mọc nhiều lông trên mặt, cằm hoặc các bộ phận trên cơ thể giống như nam giới. Đây được gọi là “rậm lông”, ảnh hưởng đến 70% phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang.

Nổi nhiều mụn ở mặt, ngực và vùng lưng trên

Tóc mỏng hoặc dễ bị rụng tóc trên da đầu; hói đầu kiểu nam

Tăng cân hoặc khó giảm cân

Sạm da, đặc biệt là dọc theo nếp nhăn cổ, ở bẹn và bên dưới vú

Nhú da, là những vạt da thừa nhỏ ở nách hoặc vùng cổ

Nguyên nhân chính xác của hội chứng buồng trứng đa nang cho đến này vẫn không rõ ràng. Nhiều phụ nữ bị hội chứng buồng trứng đa nang đi kèm với hội chứng kháng insulin. Điều này có nghĩa là cơ thể không thể sử dụng insulin hiệu quả khiến cho mức insulin tích tụ trong cơ thể và có thể gây tăng cao nồng độ androgen. Song song đó, béo phì cũng có thể làm tăng mức insulin và làm cho các triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang trở nên tồi tệ hơn.

Mặt khác, hội chứng buồng trứng đa nang cũng có thể di truyền trong gia đình. Việc có chị em gái ruột hoặc mẹ, dì ruột mắc hội chứng buồng trứng đa nang sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Không có một phép thử nào là duy nhất để chẩn đoán hội chứng buồng trứng đa nang. Chính vì vậy, để xác nhận chẩn đoán này, đồng thời còn phải loại trừ các nguyên nhân khác cũng gây ra các triệu chứng tương tự, bác sĩ cần thăm khám và thực hiện một số xét nghiệm như sau:

• Khám sức khỏe: Bác sĩ sẽ đo huyết áp, chỉ số khối cơ thể (BMI) và kích thước vòng eo. Bên cạnh đó, làn da cũng được quan sát để tìm sự hiện diện của quá nhiều lông trên mặt, ngực hoặc lưng, mụn trứng cá hoặc sự đổi màu da; quan sát tóc để tìm bất kỳ dấu hiệu rụng tóc hoặc hói đầu.
• Khám vùng chậu: Bác sĩ sẽ khám phụ khoa để tìm các dấu hiệu thừa hormon nam như âm vật to ra, rậm lông mu kiểu nam.
• Siêu âm vùng chậu: Phương pháp hình ảnh học này sử dụng sóng âm thanh để kiểm tra buồng trứng của phụ nữ có nhiều nang nhỏ hay không cũng như để kiểm tra nội mạc tử cung.
• Xét nghiệm máu: Cần chỉ định kiểm tra nồng độ nội tiết tố androgen; đồng thời, bác sĩ cũng sẽ kiểm tra các hormon khác liên quan thường bị nhầm với hội chứng buồng trứng đa nang, chẳng hạn như bệnh tuyến giáp. Xét nghiệm máu cũng cần để kiểm tra mức độ rối loạn cholesterol và xác chẩn tiểu đường ở phụ nữ trong tuổi sinh sản.

Theo đó, một khi các tình trạng khác đã được loại trừ, một người phụ nữ có thể được chẩn đoán mắc hội chứng buồng trứng đa nang nếu có ít nhất hai trong số các triệu chứng sau:

• Kinh nguyệt thưa, không đều
• Các dấu hiệu cho thấy có lượng nội tiết tố androgen cao: rậm lông, nổi mụn, tóc mỏng và nồng độ androgen trong máu cao hơn bình thường.
• Hình ảnh buồng trứng có nhiều nang nhỏ trên siêu âm

Việc điều trị hội chứng buồng trứng đa nang sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố khác nhau, bao gồm tuổi tác, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và sức khỏe tổng thể. Đồng thời, các hình thức điều trị cũng có thể phụ thuộc vào việc người phụ nữ có kế hoạch mang thai trong tương lai hay không.

Nếu người phụ nữ có kế hoạch mang thai, điều trị có thể bao gồm:

Thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt. Một chế độ ăn uống lành mạnh và hoạt động thể chất nhiều hơn không chỉ có thể giúp giảm cân mà còn giúp thuyên giảm các triệu chứng. Chúng cũng có thể giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn, giảm mức đường huyết và tăng khả năng rụng trứng.

Thuốc kích thích rụng trứng. Thuốc có thể giúp buồng trứng giải phóng trứng trở nên bình thường. Tuy nhiên, những loại thuốc này cũng có rủi ro nhất định như chúng có thể làm tăng cơ hội sinh đa thai hay có thể gây quá kích buồng trứng. Lúc này, buồng trứng sẽ tiết ra quá nhiều hormone, gây ra các triệu chứng như chướng bụng và đau tức vùng chậu kèm theo buồn nôn, nôn ói.

Ngược lại, nếu người phụ nữ không có kế hoạch mang thai, điều trị có thể bao gồm:

Thuốc tránh thai. Những sản phẩm này giúp kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt, giảm nồng độ androgen và giảm mụn trứng cá.

Thuốc trị đái tháo đường. Việc dùng thuốc không phải giúp hạ đường huyết mà để giảm thiểu tình trạng đề kháng insulin trong hội chứng buồng trứng đa nang gây ra. Đồng thời, các thuốc cũng có thể gián tiếp làm giảm nồng độ androgen, cải thiện sự phát triển của tóc và giúp quá trình rụng trứng trở nên đều đặn hơn.

Thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt. Đây là cách thức không dùng thuốc hữu ích đối với hội chứng buồng trứng đa nang hay các vấn đề sức khỏe tổng thể nói chung. Một chế độ ăn uống lành mạnh và hoạt động thể chất nhiều hơn có thể giúp cơ thể giảm cân và giảm các triệu chứng đề kháng insulin. Từ đó, cơ thể sẽ sử dụng insulin hiệu quả hơn, giảm mức đường huyết và có thể giúp các kỳ rụng trứng ổn định hơn.

Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang có nhiều khả năng đồng mắc một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, như bệnh đái tháo đường typ 2, huyết áp cao, bệnh xơ vữa mạch máu và ung thư tử cung… mà không chỉ riêng suy giảm khả năng mang thai. Chính vì vậy, hội chứng buồng trứng đa nang được xem là một trong các yếu tố nguy cơ của các bệnh lý tim mạch và việc tầm soát, chủ động điều trị dự phòng cần sớm được cân nhắc trên các đối tượng bệnh nhân này.

Ngoài ra, không ít các phụ nữ gặp phải những mặc cảm vì các triệu chứng về ngoại hình của hội chứng buồng trứng đa nang, chẳng hạn như tăng cân, mọc tóc và mụn trứng cá. Lúc này, các phương pháp điều trị thẩm mỹ, chẳng hạn như điện phân và tẩy lông bằng laser, có thể giúp cải thiện vấn đề này.

Tóm lại, buồng trứng có nhiều nang nhỏ hay hội chứng buồng trứng đa nang là một vấn đề về hormone rất phổ biến đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, nhiều yếu tố nguy cơ đối với sức khỏe tim mạch cũng có thể đồng mắc trên những đối tượng này. Chính vì thế, phát hiện sớm hội chứng buồng trứng đa nang cũng như điều trị thích hợp là giải pháp chăm sóc sức khỏe phụ nữ toàn diện.

Hội chứng buồng trứng đa nang có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Tuy nhiên nếu được thăm khám và điều trị sớm thì mức độ ảnh hưởng có thể được cải thiện. Vì thế, chị em nên kiểm tra sức khỏe phụ khoa định kỳ tại các cơ sở y tế chuyên khoa tin cậy để sớm phát hiện bệnh và có giải pháp điều trị thích hợp. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ điều trị bệnh phụ khoa uy tín với trang thiết bị hiện đại và đội ngũ bác sĩ đầu ngành có tay nghề chuyên môn cao. Hiện tại Vinmec có Gói Khám, Sàng lọc bệnh lý phụ khoa cơ bản giúp phát hiện bệnh cả khi chưa có triệu chứng và điều trị hội chứng buồng trứng đa nang theo phác đồ phù hợp nhất với tình trạng bệnh, nhằm mang lại kết quả tốt nhất cho sức khỏe và khả năng sinh sản của phụ nữ.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org, womenshealth.gov, nhs.uk