Hướng dẫn chi tiết Cách để Chụp hình Đẹp hơn

Đọc hướng dẫn sử dụng. Tìm hiểu chức năng của mỗi nút điều khiển, công tắc, nút bấm và từng mục trong trình đơn. Học cách sử dụng cơ bản như sử dụng flash (tắt, bật và tự động), phóng to và thu nhỏ, sử dụng nút chụp. Một số máy ảnh có sách hướng dẫn sử dụng cho người mới bắt đầu đi kèm và đồng thời cũng cung cấp hướng dẫn sâu hơn ở website của nhà sản xuất. Đừng lo nếu máy của bạn không có, tài liệu có thể được tìm thấy dễ dàng trên mạng.

Đặt độ phân giải ở mức cao nhất để có chất lượng hình cao. Sản phẩm phân giải thấp gây khó khăn cho việc chỉnh sửa, bạn chẳng thể cắt chúng thoải mái như với phiên bản phân giải cao (và vẫn cho được kết quả in được). Nâng cấp thẻ nhớ. Nếu không muốn hoặc không thể mua thẻ nhớ mới, hãy chọn chế độ chất lượng hình “tốt” nếu có, với độ phân giải nhỏ hơn.

Nếu có, hãy bắt đầu với một trong những chế độ tự động của máy. Chế độ hữu ích nhất là “Chương trình” (Program) hay “P” ở máy SLR kỹ thuật số. Hãy bỏ qua gợi ý chỉnh tay hoàn toàn – sự phát triển của kỹ thuật lấy nét và đo sáng tự động trong năm mươi năm qua không diễn ra mà chẳng được gì. Nếu hình lấy nét hoặc phơi sáng kém, lúc này hãy bắt đầu chỉnh tay một số chức năng nhất định.

Mang máy mọi nơi. Với máy ảnh trong tay, bạn sẽ bắt đầu cảm nhận thế giới một cách khác, luôn quan sát và tìm cơ hội để chụp những tấm ảnh tuyệt vời. Nhờ đó, chụp nhiều hơn và chụp càng nhiều, bạn càng tiến bộ. Hơn nữa, khi thường xuyên chụp bạn bè và gia đình, họ sẽ làm quen với việc luôn có máy ảnh bên bạn, dần trở nên ít ngượng ngùng hơn khi được chụp. Hình của bạn sẽ tự nhiên, ít cảm giác “tạo dáng” hơn.

Nhớ mang pin dự phòng hoặc sạc nếu dùng máy kỹ thuật số.

Ra ngoài. Khuyến khích bản thân ra ngoài và chụp hình dưới ánh sáng tự nhiên. Làm một vài tấm ‘ngắm và chụp’ thông thường để cảm nhận được độ sáng ở những thời điểm khác nhau của ngày và đêm. Dù nhiều người cảm thấy ‘Giờ Vàng’ (hai tiếng cuối trước khi trời tắt nắng) là thời điểm tốt nhất để chụp hình, không có nghĩa chụp hình vào giữa ngày là bất khả thi. Dưới ánh nắng rực rỡ, đôi khi không gian có bóng râm mở có thể tạo nên độ sáng mềm và thu hút (đặc biệt với đối tượng là con người). Hãy ra ngoài, nhất là vào những lúc hầu hết đều đang ăn, xem ti vi hay ngủ. Ánh nắng thường quá mức hoặc không quen với nhiều người thật sự chỉ vì họ chẳng bao giờ thấy chúng!

Đừng để ống kính bị che bởi nắp, ngón tay, dây đeo hay bất kì vật cản nào. Đúng vậy, đây là điều cơ bản, nhưng bất kỳ vật cản (thường không được để ý) nào này đều có thể phá hủy ảnh của bạn. Với máy kỹ thuật số được trang bị chế độ xem trước trực tiếp, đặc biệt là với máy ảnh SLR, lỗi này ít gặp hơn. Tuy nhiên, chúng ta vẫn vấp phải, đặc biệt là khi vội vã bắt một khung hình.

Cài đặt cân bằng trắng. Nói một cách đơn giản, mắt người tự động điều chỉnh khi nhận sáng, gần như ở bất kỳ điều kiện ánh sáng nào, trắng vẫn là trắng với chúng ta. Máy ảnh kỹ thuật số làm điều này bằng cách chuyển đổi màu theo một số cách thức nhất định.

Chẳng hạn như, dưới ánh đèn von-fram (ánh đèn dây tóc), sắc xanh được thêm để bù cho sắc đỏ trong ánh sáng. Trái lại, với ánh sáng lạnh như đèn huỳnh quang, máy ảnh sẽ chỉnh sang đỏ để bù cho màu xanh. Một số máy thậm chí còn có đồng thời chế độ von-fram (cài đặt ánh sáng trắng thuần khiết) và ánh đèn dây tóc. Thử nghiệm với từng cài đặt để xem xét kết quả và học cách tận dụng lợi thế của chúng là điều bạn nên làm. Cân bằng trắng là một trong những cài đặt quan trọng và ít được quan tâm đúng mức nhất ở máy ảnh hiện đại. Hãy học cách điều chỉnh cũng như ý nghĩa của từng cài đặt. Dưới ánh sáng tự nhiên, “Bóng râm” (hay “Mây”) là lựa chọn tốt trong hầu hết trường hợp và giúp tạo ra màu sắc ấm. Nếu kết quả quá đỏ, bạn có thể dễ dàng chỉnh sửa bằng phần mềm sau. “Tự động”, chế độ được cài đặt mặc định ở hầu hết máy ảnh, đôi khi cho kết quả tốt nhưng đôi khi cũng cho màu hơi lạnh.

Cài đặt này cũng có thể được biết đến với tên gọi nhiệt độ màu.

Đặt tốc độ ISO chậm nếu điều kiện cho phép. Máy ảnh kỹ thuật số SLR thường không có vấn đề gì với điều này nhưng nó lại đặc biệt quan trọng khi sử dụng máy kỹ thuật số compact (chúng thường có cảm biến nhỏ và vì vậy, dễ bị nhiễu). Tốc độ ISO chậm hơn (số nhỏ hơn) giúp hình bớt nhiễu nhưng đồng thời, cũng khiến bạn phải để màn trập đóng mở chậm hơn, dẫn đến một số bất lợi, chẳng hạn như khả năng chụp cảnh động hạn chế. Với cảnh tĩnh và ánh sáng tốt (hoặc chủ thể đứng yên và ánh sáng yếu với sự hỗ trợ của chân máy và điều khiển từ xa), sử dụng tốc độ ISO chậm nhất mà bạn có.

Bố trí ảnh chụp một cách cẩn thận. Đóng khung bức ảnh trong tâm trí trước khi làm với kính ngắm. Hãy xem xét những quy tắc dưới đây, đặc biệt là quy tắc cuối cùng:

Sử dụng Quy tắc Một phần ba, theo đó điểm nhấn trong bức ảnh nằm dọc đường “thứ ba”. Cố đừng để bất kỳ đường ngang hay đường nào khác “chia đôi tấm ảnh”.

Loại bỏ cảnh nền gây xao nhãng hay lộn xộn. Khi có cây, di chuyển để không có cảm giác cây mọc lên từ đầu. Thay đổi góc chụp để cửa sổ không nhìn ra từ phía bên kia đường. Nếu chụp kỳ nghỉ, hãy dành ít thời gian để mọi thành viên trong gia đình cất hết những thứ lỉnh kỉnh trên người, ba lô và túi xách. Giữ đống hỗn độn ấy xa khỏi tấm hình và bạn sẽ có sản phẩm đẹp và ít rối hơn. Nếu có thể làm mờ phông nền trong ảnh chân dung, hãy làm vậy và tương tự.

Phớt lờ lời khuyên trên. Xem đó là luật, điều đem hiệu quả trong hầu hết trường hợp khi được hiểu đúng — và không xem đó là quy tắc tuyệt đối. Tuân thủ quá nguyên tắc có thể cho bạn những tấm hình nhàm chán. Chẳng hạn như, sự lộn xộn và lấy nét cảnh nền có thể thêm nội dung, sự tương phản và màu sắc cũng như tính cân xứng tuyệt đối có thể tạo nên sự kịch tính,… Đôi khi, mọi quy tắc có thể và nên được phá bỏ để đem lại hiệu ứng nghệ thuật. Đó là cách vô số tác phẩm xuất chúng ra đời.

Lấp đầy khung hình với chủ thể của bạn. Đừng ngần ngại tiến lại gần. Nếu sử dụng máy ảnh kỹ thuật số với vô số megapixel, bạn luôn có thể dùng phần mềm cắt và chỉnh sửa sau.

Thử góc chụp thú vị. Thay vì chụp thẳng, hãy thử chụp từ trên xuống hay cúi người chụp lên. Chọn góc chụp giúp tối đa màu sắc và tối thiểu bóng râm. Góc chụp thấp giúp đối tượng trông dài hoặc cao hơn. Bạn cũng có thể khiến chủ thể trong nhỏ hơn hoặc trông như thể bạn đang bay lơ lửng phía trên bằng cách đặt máy ở phía trên chủ thể. Một góc chụp lạ cho bạn bức ảnh thú vị hơn.

Lấy nét. Lấy nét tệ là một trong những cách phổ biến nhất để phá hư cả tấm hình. Nếu có, hãy sử dụng lấy nét tự động trên máy. Thông thường, bạn có thể làm điều này bằng cách nhấn một nửa nút chụp. Dùng chế độ “cận cảnh” để chụp gần. Đừng lấy nét bằng tay trừ khi có vấn đề trong lấy nét tự động bởi thông thường, máy có khả năng tự lấy nét và đo sáng tốt hơn nhiều so với bạn tự làm.

Cân bằng ISO, tốc độ đóng màn trập và khẩu độ. ISO thể hiện độ nhạy sáng của máy, tốc độ đóng màn trập cho biết máy cần bao nhiêu thời gian để chụp một tấm (điều chỉnh lượng sáng nhận vào của máy) và khẩu độ là độ mở ống kính. Bằng cách cân bằng và giữ chúng gần mức trung bình hết mức có thể, bạn có thể tránh nhiễu gây ra bởi ISO cao, độ mờ đến từ tốc độ đóng màn trập thấp và tác dụng phụ trường ảnh với khẩu độ thấp. Tùy vào ý đồ chụp, bạn nên điều chỉnh những cài đặt này để đủ sáng và vẫn giữ được hiệu ứng mong muốn. Chẳng hạn như, nếu muốn chụp cảnh chú chim lao khỏi mặt nước, bạn cần tốc độ đóng màn trập cao để lấy nét và đồng thời bạn cũng cần khẩu độ thấp hay ISO cao để bù sáng. ISO cao làm nhiễu hình nhưng khẩu độ thấp sẽ hoàn hảo bởi nó có thể tạo hiệu ứng mất phông và thu hút chú ý vào chủ thể. Bằng cách cân bằng những yếu tố này, bạn sẽ có tấm hình đẹp nhất.

Giữ máy vững. Nhiều người bất ngờ với độ mờ của hình khi phóng to hoặc chụp từ xa. Để giảm thiểu mờ: Nếu sử dụng máy ảnh full-size (máy sử dụng cảm biến ảnh có cùng kích cỡ với khung hình phim chuẩn) với ống kính zoom, giữ thân máy (ngón tay đặt trên nút chụp) bằng một tay và dùng tay kia đỡ phía dưới để cố định ống kính. Đặt khuỷu tay sát người và dùng tư thế này giữ người được vững. Nếu có, hãy bật chế độ chống rung trên máy hoặc ống kính (IS ở dòng Canon gear và VR – Vibration Reduction (Giảm Rung) ở sản phẩm Nikon).

Cân nhắc sử dụng chân máy. Nếu bị rung tay tự nhiên, nếu đang sử dụng ống kính tele lớn (và chậm), nếu đang cố chụp hình ở điều kiện ánh sáng thấp, muốn chụp liên tiếp (chẳng hạn như chụp hình HDR (High Dynamic Range – Độ tương phản động mở rộng) hoặc chụp hình panoramic, chân máy sẽ có ích. Nếu phải phơi sáng lâu (hơn một giây), dây công tắc (cho máy đời cũ) và điều khiển từ xa là lựa chọn tốt dành cho bạn. Nếu không có, hãy dùng chế độ chụp tự động.

Xem xét không dùng chân máy, đặc biệt là khi không có sẵn. Nó làm hạn chế khả năng di chuyển và điều chỉnh khung hình của bạn. Đồng thời, nó cũng nặng hơn để mang theo và khiến bạn ngần ngại trong việc ra ngoài chụp hình.

Với tốc độ đóng màn trập và sự khác biệt giữa đóng nhanh và chậm, bạn chỉ cần chân máy khi tốc độ này bằng hoặc chậm hơn nghịch đảo độ dài tiêu cự. Chẳng hạn, nếu có ống kính 300mm, tốc độ đóng màn trập của bạn nên nhanh hơn 1/300 giây. Nếu không thể tránh dùng chân máy bằng cách dùng tốc độ ISO cao hơn (dẫn đến màn trập đóng nhanh hơn), bằng cách sử dụng chức năng chống rung trên máy hay đơn giản là di chuyển đến nơi có ánh sáng tốt hơn, hãy dùng nó.

Nếu ở tình huống không phù hợp để dùng chân máy, hoặc không có chân máy vào thời điểm đó, hãy thử một hay một vài cách giảm rung dưới đây:

Bật chế độ chống rung trên máy (chỉ một số máy kỹ thuật số có chức năng này) hoặc trên ống kính (nhìn chung chỉ có ở một vài ống kính đắt tiền).

Phóng to (hoặc thay thế bằng ống kính rộng hơn) và đến gần. Nhờ đó, giảm ảnh hưởng của những thay đổi nhỏ đến máy và tăng khẩu độ cực đại để có thời gian phơi sáng ngắn hơn.

Giữ máy ảnh ở hai vị trí cách xa trung tâm, chẳng hạn như gần nút chụp và ở phía đối diện hay phía cuối ống kính (đừng che ống kính, đừng cản trở hoạt động của bộ phận tự điều chỉnh như vòng lấy nét hay cầm ống kính nếu đó là bộ phận mỏng manh như ở máy compact). Điều này sẽ làm giảm độ rung tương ứng của máy khi tay di chuyển.

Nhấn nút chụp chậm, chắc tay và nhẹ nhàng. Chỉ thả tay khi hình đã được chụp xong một lúc. Đặt ngón trỏ lên phía trên của máy. Nhấn chụp bằng đốt ngón tay thứ hai để giữ nút được vững. Dù sao, bạn đã phải cầm máy cả thời gian dài.

Tìm điểm tựa cho máy (hoặc tay nếu sợ xước máy) và/hoặc dựa tay vào người hoặc ngồi xuống và chống tay lên gối.

Kê máy lên vật gì đó (có thể là túi đựng máy hoặc dây đeo) và dùng chế độ chụp tự động để giảm rung từ việc nhấn nút nếu vật kê mềm. Trong trường hợp này, có khả năng nhỏ máy sẽ bị ngã. Vì vậy, hãy kiểm tra và chắc chắn nếu xảy ra, đó không là cú ngã mạnh. Đừng áp dụng với máy ảnh đắt tiền hoặc máy có phụ kiện dễ rơi vỡ như đèn flash. Nếu định làm vậy thường xuyên, hãy cân nhắc mang theo túi đậu, vật dụng rất có ích trong trường hợp này. Có nhiều “túi đậu” chuyên dụng trên thị trườing với giá phải chăng. Khi cũ, túi có thể nâng cấp hoặc ăn.

Thoải mái khi nhấn nút chụp. Đồng thời, cố đừng nâng máy quá lâu khiến tay run. Tập nâng máy ngang tầm mắt, lấy nét và đo sáng, chụp một cách gọn ghẽ và trơn tru.

Tránh mắt đỏ. Hiện tượng mắt đỏ xuất hiện bởi sự giãn của mắt dưới điều kiện thiếu sáng. Khi đồng tử đang lớn, đèn flash làm sáng mạch máu nằm ở thành trong của nhãn cầu và khiến mắt có màu đỏ. Nếu buộc phải dùng flash trong điều kiện thiếu sáng, đừng để người được chụp nhìn thẳng vào máy ảnh hoặc thử dùng “flash phản xạ”. Hướng đèn lên phía trên chủ thể, đặc biệt khi có tường sáng màu bao quanh, sẽ tránh được mắt đỏ. Nếu không có đèn rời để điều chỉnh như cách ở trên, hãy sử dụng tính năng giảm mắt đỏ trong máy nếu có. Tính năng này chiếu sáng một vài lần trước khi mở màn trập, và nhờ đó nhãn cầu co lại và làm giảm thiểu mắt đỏ. Tuy vậy, tốt nhất bạn đừng nên chụp hình trong điều kiện cần đến flash mà hãy tìm nơi nào khác có ánh sáng tốt hơn.

Sử dụng flash một cách hợp lý, đừng dùng khi không thật sự cần thiết. Dùng flash trong điều kiện ánh sáng kém thường cho hình ảnh không đẹp, hoặc khiến chủ thể trong tấm hình trở nên “mệt mỏi”, điều này đặc biệt đúng khi chụp người. Mặt khác, flash khá hữu dụng trong việc làm đầy bóng tối (nếu bạn có tốc độ flash đồng bộ đủ nhanh). Đừng dùng flash nếu có thể tránh bằng cách ra ngoài hay giữ vững máy (cho phép bạn dùng tốc độ đóng màn trập chậm hơn nhưng không gây nhòe) hoặc cài đặt tốc độ ISO cao hơn (cho phép màn trập đóng nhanh hơn).

Nếu không có ý định dùng flash làm nguồn sáng chính, hãy cài đặt để có độ phơi sáng chính xác với khẩu độ được sử dụng (phù hợp với cường độ ánh sáng ở môi trường xung quanh và tốc độ màn trập – tốc độ này không được vượt quá tốc độ flash đồng bộ). Bạn có thể thực hiện bằng cách chọn bước nhất định cho khẩu độ với flash chỉnh tay hay đèn thyristor, hoặc bằng cách sử dụng “bù trừ công suất đánh đèn” có ở máy ảnh đời mới tốt.

Xem lại ảnh chụp và tìm những tấm đẹp nhất. Xác định yếu tố giúp chúng trở thành những sản phẩm tốt nhất và tiếp tục phát huy. Đừng ngần ngại bỏ hay xóa hình. Hãy mạnh tay với chúng. Nếu không thể làm bạn hài lòng, hãy để chúng ra đi. Nếu sử dụng máy kỹ thuật số như hầu hết mọi người, bạn sẽ chẳng mất gì ngoài thời gian. Trước khi xóa bỏ, hãy nhớ rằng những tấm hình tồi tệ nhất cũng ẩn chứa nhiều bài học. Bạn cần tìm hiểu nguyên nhân khiến chúng không đẹp và tránh lặp lại.

Luyện tập, luyện tập và luyện tập. Chụp nhiều hình – hướng đến mục tiêu làm đầy thẻ nhớ hoặc dùng hết lượng phim tối đa mà bạn mua được. Đừng dùng phim cho đến khi thường xuyên chụp tốt với máy kỹ thuật số đơn giản. Cho đến lúc đó, bạn cần học hỏi từ sai lầm. Không tốn kém khi mắc lỗi và có thể phát hiện tức thì (xác định được chính xác chỗ sai và tại sao dưới tình huống hiện tại điều đó là sai lầm) khiến mọi chuyện dễ dàng hơn. Chụp càng nhiều, bạn càng tiến bộ và tác phẩm của bạn càng được yêu thích (bởi bạn và tất cả mọi người).

Chụp từ góc chụp mới hay khác biệt, tìm chủ đề mới và kiên trì với nó. Nếu đủ sáng tạo, ngay cả những điều thường trực, nhàm chán nhất cũng có thể trở nên tuyệt vời dưới ống kính của bạn.

Đồng thời, tìm hiểu giới hạn máy ảnh của bạn, nó hoạt động tốt thế nào ở những điều kiện ánh sáng khác nhau, khả năng lấy nét tự động thế nào khi thay đổi khoảng cách, khả năng xử lý chủ thể động ra sao…